Umowa o dożywocie jest rodzajem umowy cywilnoprawnej, która została uregulowana w art. 908-916 Kodeksu cywilnego.
W przeciwieństwie do umowy darowizny, umowa o dożywocie w dużo korzystniejszy sposób zabezpiecza interes osoby, która zrzeka się nieruchomości. Przedmiotem umowy dożywocia może być zarówno nieruchomość budynkowa, lokalowa, gruntowa czy gospodarstwo rolne. Polega ona na tym, że właściciel nieruchomości zobligowany jest do przeniesienia własności na nabywcę, w zamian jednak nabywca obowiązany jest do zagwarantowania mu dożywotniego utrzymania.
Zgodnie z Kodeksem Cywilnym, oprócz dożywotniego utrzymania, nabywca zobowiązany jest przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Co istotne, zbywcą nieruchomości może być tylko osoba fizyczna, a przedmiotem zbycia może być nie tylko cała nieruchomość, ale również udział we współwłasności nieruchomości (SN w wyroku z dnia 30 marca 1998 r., III CKN 219/98, nie publ.). W przeciwieństwie do umowy darowizny, dożywocie nie podlega zaliczeniu na zachowek, jest wolne od roszczeń spadkowych.
Dożywocie można zastrzec także na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości. Za osobę bliską uważa się nie tylko krewnego, ale również osobę, z którą zbywca pozostaje w ścisłych stosunkach osobistych (np. konkubinat). Prawo dożywocia nie może być zbyte, nie podlega dziedziczeniu oraz wygasa z chwilą śmierci dożywotnika. Prawo dopuszcza jednak zamianę dożywocia na rentę. Zgodnie z art. 913 § 1 jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. W wyjątkowych przypadkach Sąd może także rozwiązać umowę o dożywocie, na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika.
Dożywocie jest prawem obciążającym nieruchomość, w związku z tym ujawniane jest w księdze wieczystej. Ponieważ umowa o dożywocie jest rodzajem dysponowania nieruchomością, musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowa o dożywocie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych – podatek będzie wynosił 2% wartości rynkowej nieruchomości.