Ugoda pozasądowa
Nierozłączną cechą prowadzenia działalności jest stałe rozwiązywanie różnego rodzaju problemów. W zasadzie tylko ten nie ma problemów, kto nic nie robi. Często są to spory z naszymi kontrahentami, czy pracownikami. Osobiście jestem zwolennikiem rozwiązywania nieporozumień na drodze negocjacji. Uważam, że kierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego to naprawdę ostateczność. Efektem przeprowadzenia pomyślnych negocjacji – najlepiej zakończonych rezultatem win – win jest często ugoda pozasądowa. Zatem w niniejszym wpisie przedstawię Ci, co na ten temat mówi kodeks cywilny.
Ugoda pozasądowa – czym ona jest i co powinna zawierać w swojej treści?
Ugoda pozasądowa może być zawarta w dowolnym czasie, niezależnie od tego czy zostało wszczęte postępowanie sądowe w danej sprawie. Została ona uregulowana w art. 917 – 918 kodeksu cywilnego (dalej k.c.). Zgodnie z art. 917 k.c. “Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać”. A zatem ugoda sądowa jest umową, która umożliwia jej stronom – w zakresie istniejącego pomiędzy nimi stosunku prawnego (np. wynikającego z umowy sprzedaży, najmu, zlecenia) – likwidowanie wzajemnego sporu w drodze kompromisu, bez potrzeby poddawania jego rozstrzygnięcia podmiotowi trzeciemu np. sądowi. Przy czym, czynienie sobie wzajemnych ustępstw jest istotą ugody. Mogą one polegać na np. uznaniu zadłużenia, odroczeniu terminu płatności, czy rezygnacji z odsetek. Podkreślenia wymaga fakt, że wzajemne ustępstwa nie muszą być ekwiwalentne.
W jakie formie należy zawrzeć ugodę pozasądową?
Co do zasady ugoda może być zawarta w dowolnej formie. Jeżeli jednak dla określonej czynności prawnej z uwagi na jej przedmiot wymagana jest forma szczególna, to i ugoda musi być zawarta w takiej formie. Tytułem przykładu można wskazać, że powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, w sytuacji gdy na skutek jej postanowień doszłoby do przeniesienia własności nieruchomości. Do ugody pozasądowej jako czynności prawnej, mają zastosowanie przepisy części ogólnej k.c., dotyczące sposobów zawarcia umowy, formy czynności prawnych, przedstawicielstwa, czy wad oświadczenia woli, za wyjątkiem uchylenia się od skutków ugody zawartej pod wpływem błędu (o czym będzie dalej).
Uchylenie się od ugody zawartej pod wpływem błędu
W zakresie możliwości uchylenia się od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu, art. 918 k.c. przewiduje specjalną regulację, wyłączając w tym zakresie przepis ogólny, a mianowicie art. 84 k.c. Jak wynika z tego uregulowania uchylenie się od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy błąd dotyczy stanu faktycznego, który według treści ugody obie strony uważały za niewątpliwy, a spór albo niepewność nie byłyby powstały, gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy. Ważnym jest także, że nie można uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do roszczeń, których ugoda dotyczy, chyba że została zawarta w złej wierze. W zakresie regulacji prawnej uchylenia się od skutków prawnych ugody zastosowanie będzie miał art. 88 k.c. W związku z tym przepisem osoba chcąca się uchylić od skutków prawnych zawartej ugody, powinna złożyć drugiej stronie, w ciągu roku od dnia wykrycia błędu, stosowne oświadczenie na piśmie.
Jakie korzyści może nam przynieść podpisanie ugody?
Dzięki zawarciu ugody pozasądowej możesz sporo zyskać. Przede wszystkim oszczędza środki pieniężne, konieczne na opłacenie kosztów procesu. Poza tym masz rozwiązanie problemu tu i teraz, dzięki czemu zachowujesz Twój cenny czas. Pamiętaj, że postępowania sądowe w Polsce ciągną się czasem latami, np. w razie potrzeby przeprowadzenia rozbudowanego postępowania dowodowego. Natomiast zawarcie ugody daje także coś, czego nie da Ci żaden wyrok. Powoduje ono także odbudowanie zaufania pomiędzy stronami, co wpływa na możliwość utrzymania wzajemnych relacji w przyszłości. Za stosowaniem ugody pozasądowej przemawia także jej efektywność, ponieważ jak pokazuje doświadczenie, postanowienia ugody są częściej wykonywane niż orzeczenia sądowe. Jednakże z drugiej strony, należy pamiętać o tym, że w przeciwieństwie do ugody sądowej, nie stanowi ona tytułu egzekucyjnego. A zatem, w przypadku niewywiązywania się z jej postanowień przez jedną ze stron, druga strona będzie musiała wystąpić na drogę sądową, celem egzekucji swojego prawa.